Өмір — оны лайықсыз адамдарға жұмсау үшін тым қысқа. Бұл ойды парсы ақыны әрі философы Омар Хайям ұстанған, ал оның даналығы бүгінге дейін өзекті. Оның өлеңдері — жай ғана әдемі жолдар емес, нағыз өмір сабағы, айналаңды қалай таңдауды және жан тыныштығын қалай қорғауды үйрететін асыл ойлар.
Төменде Хайямның даналығы бойынша өміріңізден алыстатуға кеңес берілетін адамдардың төрт түрі көрсетілген.
1. Сатқындар: бір рет сенімді алдағандар
Сіз сенген адамның сатқындығынан ауыр нәрсе жоқ. Ондайлар өзін дос етіп көрсеткенімен, іс-әрекеттері түпкі болмысын әшкерелейді. Хайям былай деген:
«Бір рет сатқындығын жасаған досыңды қуа біл,
Себебі ол бір рет сатса, екі рет те сатады».
Кешіру — асыл қасиет, бірақ сақтық та қажет. Сатқынмен қоштасу — ішкі әлеміңізді қорғап, адамдарға деген сенімді сақтап қалудың амалы.
2. Жалқаулар мен көп сөйлеп, аз істейтіндер
Уәдені үйіп-төгетін, бірақ нақты ісі шамалы адамдарды кездестірдіңіз бе? Олардың сөзі әсерлі болғанымен, артында еш нәтиже болмайды. Мұндайлар тек уақыт пен энергияңызды босқа алады.
Хайям ескерткен:
«Көп уәде беретіндердің сөзіне ерме,
Олар әдетте ештеңені орындамайды».
Шынайы достық сөзбен емес, іспен өлшенеді. Сондықтан бос сөз айтпай, ісімен дәлелдейтін адамдардың жанында болуға тырысыңыз.
3. Екіжүзділер: сөзі мен ісі қабыспайтындар
Шынайылық — берік қарым-қатынастың негізі. Екіжүзділер өз мүддесін жасырып, сырттай дос болып көрінгенімен, іштей қызғаныш пен арам ойды ұстап жүреді.
Хайям орынды айтқан:
«Санасы төмен адам ғана мақтаншақ келеді,
Өресі жетпеген жерге мұрнын созады».
Сөзі мен ісі сәйкес келмейтіндерден алшақ жүріңіз. Әдемі сөзге емес, адалдық пен айқындыққа сеніңіз.
4. Сізді бағаламайтындар
Достық та, махаббат та өзара сыйластыққа негізделуі тиіс. Егер сіз үнемі біреудің ықыласын «жалынып-жалбарып» алуға тырыссаңыз, бұл — тепе-теңдігі жоқ қатынастың белгісі.
Хайям былай деген:
«Жауабы жоқ жерден махаббат іздеме.
Махаббатта екеу ғана бар, басқа сюжет болмайды».
Сізді бағаламайтын адамдардан бас тарту — нағыз өзара түсіністік пен қуаныш сыйлайтын жандарға орын босату.
Омар Хайямның сөздері — адамдармен қарым-қатынасымызды көрсететін айна іспетті. Сатқындардан, жалқау, көпсөзділерден, екіжүзділерден және сізді бағаламайтындардан арылғанда ғана біз жүрегімізді адал да шабыт сыйлайтын адамдарға ашамыз. Осындай шынайы байланыстар өмірімізді жарқын әрі үйлесімді етеді.