Жиын батыр ұлдың құрметіне бой көтерген Бекзат Саттарханов атындағы спорт кешенінде ұйымдастырылды. Іс-шараның басты мақсаты – жазушы Бейбіт Сарыбайдың «Бекзат. Шаршы алаңнан тыс өмір» кітабын оқырман қауымға таныстыру. Қаламгер бұл романында боксшының шаршы алаңдағы жеңісін ғана емес, тұтас ғұмырын шынайы суреттеген.
Бейбіт Сарыбайдың Америкада аяқтаған кітабының таныстырылымына сенатор Нұртөре Жүсіп, Мәжіліс депутаты Жандарбек Әшімжан, Жазушылар одағының Астанадағы бөлімінің басшысы, ақын Бауыржан Бабажанұлы, жазушы Қанат Әбілқайыр, Олимпиаданың жүлдегері Болат Жұмаділов және мәдениет, ғылым және спорт саласының мамандары қатысты. Бекзаттың анасы Сырлыкүл Саттарханова да қуанышқа көзайым болды. Автордың айтуынша, шығарма Сырлыкүл ананың көңілінен шыққан.
– Шағын шығарма жазсаң да, жауапкершілік деген дүние бар. Ал 250 беттік шығарма жазған кезде жауапкершілік жүгі 10 есе ауырлайды. Оқырман үшін жауапкершілік алу қиын. Сол оқырманның бастауында Бекзаттың аяулы анасы Сырлыкүл апамыз тұрғанын жасырмаймын. Әуелі кітаптың алғашқы сигналдық данасын Сырлыкүл апамыздың қолына ұстаттық. Анамыз оқып, көңілімнен шықты дегенде, оқырманға ұсынуға болады деп шештік, – дейді автор тебірене.
Сырлыкүл Саттарханова да кітап жөнінде шынайы пікір білдіріп, қауымға жылы лебізін, ақ батасын берді.
– Бекзатты еш уақытта дүниеден өтіп кетті ғой деп айта алмаймын. Баламның «Менің намысым – елімнің намысы» деген сөзі бар. Ол тек менің ұлым емес. Дүниеге әкелдім, өсірдім, тәрбиеледім, сөйтіп мен оны еліне берген екенмін. Бекзат – барша қазақтың баласы. Бекзат – небәрі 20 жасында еңбегін еліне аманат етіп кеткен ұл, – дейді Сырлыкүл ана.
Бір айтарлығы, кітаптың жазылуы, жарыққа шығуымен қатар Бекзат Саттарханов атындағы спорт кешенінің салынуына белгілі меценат, «Белес» құрылыс компаниясының басшысы Мақат Төреәлі мұрындық болған. «Жақсы істің басына, жақсы келер қасына» дегендей, кәсіпкер бұдан бұрын да бірнеше кітаптың шығуына қаржылай қолдау көрсеткен. Жиынның көңіл толқытар сәті Мақат Төреәлінің Бекзаттың анасына жаңа пәтердің кілтін табыстауы болды. Сонымен қатар салтанатты кітап тұсаукесері өтіп, оқырман жаңа кітапты қолға алды.
– Бәріміздің есімізде, 2000 жылы әлі тәуелсіздік алғанымызға 10 жыл бола қойған жоқ. Жаңа ғасырға қадам басқан шақта еліміз үшін ұлы оқиға болды. Бекзат ең алғаш бокстан олимпиада чемпионы атанғанда, бөркімізді аспанға атып қуандық. Өкінішке қарай, одан кейін бастан әртүрлі заман өтті. Бекзатты естен шығарып алған кездер де бар. Шын мәнінде, ел барда, мемлекет барда Бекзат ұмытылмайтын батырымыз болып қала бермек. Бүгін соның куәгеріміз, – деп Бауыржан Бабажанұлы да жүрекжарды лебізін білдірді. Сонымен қатар жазушылардың спорт тақырыбын қайта қолға алып, көңіл бұрып жатқанына ризалығын жеткізді.
Негізінде, Бекзат Саттарханов туралы бүгінге дейін бірнеше кітап оқырман назарына ұсынылған. Өкінішке қарай, еңбектің көбі – нақты дерекке құрылған публицистикалық жанрда жазылған шығармалар. Қаламгер мақсаты – кітапқа жан бітіріп, оқырманға тарихи шындық пен көркем шындықты астастыра отыра шынайы сезім сыйлау.
– Қазақ балаларын тәрбиелейтін идеялық тұлға керек деп ойлап жүрген едім. Қазір 15-16 жастағы бозбаламыз кәріс жігіттеріне еліктеп, тіпті қазақ қызы да ұнатып бағалайтынын байқаймыз. Нағыз қазақы тұлға, қазақтың батыры керек деп түйдім. Бүгінде күнкөрістің қамымен әкесі де, анасы да ойға, қырға шапқылап, жан-жақта жүріп, бала тәрбиесі жайына қалып жатқаны түсінікті, – дейді жазушы.
Бейбіт Сарыбай бала тәрбиесінде ата-ана, өскен орта-мен қатар, кітап пен әдеби шығарма, қаһарман кейіпкерлер де зор рөл атқаратынын айтады. «Әке-ше-шеміз отырғызып қойып, бүйтпе-сүйтпе деп тәрбие берген жоқ. Тәрбиесі – жақсы кітап әкеліп, кітап сөресіне қойғаны, сол кітаптарды оқы дегені» дей келе, жасөспірімдер үлгі қылатындай 3-4 қаһарманды қалай табамын деп көптен бері ойланғанын жасырмады. Автор осындай ізденісте жүргенде, кәсіпкер Мақат Төреәлі де руханиятты қолдап, Бекзатқа әдеби кейіпкер ретінде ескерткіш тұрғызсақ деген идея ұсынады.
Жазушы Сырлыкүл ананың үйіне қона жатып, түннің бір уағына дейін әңгімесін тыңдап, талай таңды атырған. Бекзаттың аға-жеңгелері, іні-бауыр, жақын достарының, ең алғашқы тренерінен естелік-әңгіме, шынайы деректер жинайды. Автор сол кезде ғана іздеп жүрген қаһарманы Бекзат екенін түсінген. Жазушы оқырманға бұлай жаздым деп алдын ала әңгіме етудің қажеті жоқ деп таныды. Дегенмен оқырман жақынырақ тану үшін шығармаға қатысты ерекшеліктерді айта кетейік.
Автор қазақ жігітінің көркем образын ғана емес, Бекзатқа ғашық бойында ұяты, ұяңдығы бар қазақ қыздарының жиынтық образын да жасап, кейіпкерге Жібек деген ат берген. Кейіпкер Бекзатты жақсы көре тұра, бір де бір рет сезімін мойындамаған, алайда шығарма қыздың өкінішімен аяқталады. Қыз Бекзатқа еркелеп отырып, сүйгенін еркелетіп отырып, сезімін жеткізбек боп хат жазады. Хат бумаланған күйі жетпей қалып кетеді…
– Құлынды көркемдік символ ретінде байланыстырдық. Сырлыкүл апамыздың бойына Бекзат біткен кезде, бір құлын апамызға келеді. Кейін Бекзат дүниеге келгенде, Сырлыкүл ана ұлымыз топтан озған жүйрік болсын деп, баланың кіндігін жылқының жалына байлап жібереді. Бекзат ғұмыры осы құлынмен байланыса өрбиді. Ол жол апатына түскенде, құлын да жолынан тайқып сүрінеді, – дейді жазушы.
Бекзат батырдың спортпен достығы оның бір қыры болса, ол туралы кітапта өзге сан қыры сөз етілген. Бекзат – адал дос. Бекзат – білімге құштар жас. Бекзат – нағыз ақын. Кітап жайлы бұдан ары толғауды оқырман құзырына бергеніміз жөн. Бірге оқиық, қайсар ұлдың рухына тағзым етейік…
Айсұлу СЪЕЗХАН
