Жиынға Президент көмекшісі Қуанышбек Есекеев, Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек, жоғары оқу орындарының ректорлары, шетелдік университет филиалдарының өкілдері, сондай-ақ оқытушылар мен студенттер қатысты.
Білім мен ғылымның синергиясы
Форум жоғары білім мен ғылым саласындағы озық тәжірибе алмасуға, қазіргі жаһандық трендтерді талқылауға және ортақ бастамаларды жүзеге асыру жолдарын айқындауға арналған кәсіби диалог алаңына айналды. Жиын басында ҚР Президентінің көмекшісі Қуанышбек Есекеев AI-Sana бастамасының жаңа буын үшін интеллектуалды экожүйе қалыптастырудағы рөлін ерекше атап өтті.
– Былтыр желтоқсан айында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев AI-Sana бағдарламасын дайындауды тапсырған болатын. Қысқа уақыт ішінде біз алғашқы нәтижелеріне куә болып отырмыз. Үкімет, министрлік, жоғары оқу орындары, студенттер және серіктестердің ортақ еңбегі нәтижесінде университеттерде жасанды интеллект экожүйесінің іргесі қаланып, жастардың әлеуетін ашуға жағдай жасалды. Студенттер аз уақыт ішінде айтарлықтай тәжірибе жинап, өз жобаларын цифрлық форумдарда, көрмелерде, Парламент қабырғасында, тіпті Президентпен кездесулерде таныстырды. Бүгін біз AI-Sana Leaders бағдарламасының үздік қатысушыларын марапаттау үшін жиналдық. Олардың бастамалары медицина, білім беру, өнеркәсіп және қауіпсіздік секілді түрлі салаларды қамтиды. Бұл – алғашқы жетістіктер ғана. Алда жаңа идеялар, тың жобалар мен маңызды жеңістер күтіп тұр, – деді Қ. Есекеев.
Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбектің айтуынша, AI-Sana – бұл жай ғана білім беру бағдарламасы емес, стартаптар құруға, жасанды интеллектіні кәсіби қызметке енгізуге және салалардың технологиялық дамуын жеделдетуге қабілетті жаңа буынды қалыптастырады.
– Жылдың басынан бастап АІ-Sana ұлттық бағдарламаны іске қостық. Бұл бағдарламаның негізгі мақсаты – бүкіл студентті жасанды интеллект негіздеріне оқыту. Қазақстан – мұндай ұлттық бағдарламаны қолданудан алдыңғы қатардағы елдің бірі. Қазір Қытай, БАӘ, АҚШ-та ғана осындай бағдарламалар қосылып жатыр. Биыл ақпаннан бастап бүкіл студент міндетті түрде жасанды интеллект курстарынан өтуге міндеттедік. Жарты жылдың ішінде 650 мың бакалавр студенттерінің 85 пайызын, яғни 560 мыңнан астам студентті оқыттық. Екінші этапта студенттерді ЖИ стартаптарды, кәсіпкерлікті оқытамыз. 3-4 этапта студенттерге қаржы мен есептік қуат беріледі. Қосылған ұлттық суперкомпьютерлеріміздің бір бөлігі студенттік жобаларға берілетін болды. Бүгінде 650 мың бакалаврдың ішінен 560 мың студент оқытылды. Қысқа уақыт ішінде студенттер 137 AI-агент әзірледі, олардың кейбірі бүгінгі көрмеде көрсетілді. Нәтижесінде, экономикамыздың барлық саласын жаңа дағдылармен толықтыратын мамандарды даярлаймыз, – деді Саясат Нұрбек.
Форум барысында Стэнфорд университетінің профессоры, Дүниежүзілік банк жанындағы халықаралық сараптамалық кеңестің төрағасы Пол Ким қатысушыларға арнайы бейнеқұттықтау жолдады. Ол Қазақстанның цифрландыру бағыты бойынша қол жеткізген елеулі нәтижелеріне тоқталып, Ғылым және жоғары білім министрлігімен әріптестікті әрі қарай дамытуға мүдделі екенін атап өтті. Спикердің сөзінше, алдағы алты жыл ішінде AI-Sana жобасы жасанды интеллект пен кәсіпкерлік салаларында жүздеген мың студенттің білімін арттыруға жол ашады.
Жаңа технологияны кәдеге жарату – игі іс
Қазір жасанды интеллектінің орны әлемдік технологиялық үдерісте аса маңызды болып тұр. Өйткені болашақта жаңа технология көмегімен үлкен өзгерістер орнайтын түрі бар. Сонымен қатар адамзаттың тұрмыс-тіршілігінде аса үлкен рөл атқаратын көрінеді. Мысалы, Huawei компаниясы жасанды интеллект бағытындағы оқу бағдарламаларын қазақ және орыс тілдеріне бейімдеп, соның нәтижесінде 175 мың студент оқытып, 250 мыңнан астам сертификат табысталды. Сонымен қатар Coursera білім платформасы еліміздегі 95 жоғары оқу орнына 37 мың лицензия берді. Бұл мүмкіндік арқылы студенттер 59 мыңнан астам сертификат алып, Қазақстан Coursera Awards халықаралық сыйлығының финалистері қатарынан көрінді.
AI-Sana Ceremony бағдарламасы аясында еліміздің жоғары оқу орындары әзірлеген үздік жасанды интеллект жобаларының авторлары арнайы марапатталды. Солардың ішінде медицина бағыты бойынша топ жарған – Zhan.care.AI жобасы. Астана медицина университетінің жастары дайындаған телемедициналық жүйе тәжірибе жүзінде сынақтан өтіп келеді. Жоба науқасқа диагноз қоюдың дәлдігін арттыруға бағытталған. Науқас өз белгілерін енгізгеннен кейін бағдарлама оларды талдап, ықтимал ауру түрін анықтап, оны қарапайым тілмен түсіндіреді. Мәселен, егер пайдаланушы «басым ауырады» немесе «денем қызу» деп жазса, жүйе оның ықтимал себептерін көрсетіп, әрі қарай қандай әрекет жасау керектігі жөнінде кеңес береді. Ал жағдай күрделі деп танылса, жүйе бірден жедел жәрдем шақыруды ұсынады.
Жас ғалымдар мен талантты әзірлеушілердің еңбегі кеңінен танылып, білім беру саласындағы инновациялық бастамалардың маңыздылығы атап өтіліп, қатысушылар жасанды интеллект бағытында әзірленген түрлі жобалар ұсынылған ЖИ шешімдер көрмесін тамашалады. Бұдан бөлек, шара аясында «Ғылым қоры» АҚ және Platonus ЖШС арасында AI-Sana Academy платформасын дамыту және енгізу бойынша ынтымақтастық жөніндегі меморандумға қол қойылды.
Басқосудың бірі Coventry University Kazakhstan орталығында ұйымдастырылды. Дәлірек айтқанда, «Қазақстанның академиялық білім беру орталығы ретіндегі рөлін нығайтудағы трансұлттық білім берудің маңызы» атты дөңгелек үстел өткізілді. Оған Coventry University Kazakhstan президенті Мирас Дауленов модераторлық етіп, өз ой-пікірін ортаға салды.
«Біз тек білім мен технология трансфері мәселелерін ғана емес, халықаралық стандарттар мен ұлттық басымдықтарды ұштастыратын тұрақты жүйені қалыптастыруды діттейміз. Негізгі мақсатымыз – дарынды студенттерімізге әлемдік деңгейде білім алуға және Қазақстан құрып жатқан инновациялық экономикада сұранысқа ие болуға мүмкіндік жасау», – деді модератор.
Спикерлер қатарында Cardiff University (Ұлыбритания) президенті В.Ларнер, Coventry University (Ұлыбритания) кәсіпкерлік және инновациялар жөніндегі проректоры П.Нун, Нархоз университетінің провосты Е.Шуланов, KAIST Kazakhstan филиалының жетекшісі Д.Молдақұлова, Harvest Agro Group басқарушы директоры А.Маралова және Ұлыбританияның Білім сапасын қамтамасыз ету агенттігінің (QAA) атқарушы директоры Р.Страуд болды.
Форму аясында қазақстандық тарап шетелдік ғалымдар, білікті мамандармен жаңа технология бойынша өзара тәжірибе алмасты.
Сымбат БАУЫРЖАНҚЫЗЫ,
Олжас ЖОЛДЫБАЙ